آشنایی با امور حسبی

امور حسبی چه هستند؟ علم حقوق، دنیایی از کلمات و واژگان پیچیده است که اگر خود شما در این رشته تحصیل نکرده و یا مشغول به تحصیل نباشید، ممکن است در اولین مواجهه خود با آنها سردرگم شوید. یکی از رایج ترین مفاهیم در نظام حقوقی کشور ما امور حسبی است که اکثریت مردم از معنای دقیق آن اطلاعی ندارند در حالی که هرکدام از ما ممکن است به دلیلی درگیر مسئله حقوقی شویم که از مصادیق امور حسبی به شمار رود. اما واقعاٌ امور حسبی چه هستند و چه کاربردی دارند؟ برای پاسخ به این پرسش با ما همراه باشید.

کلمه حسبه هم خانواده واژه احتساب  بوده که به معنای شمردن است اما معنای اصطلاحی آن متفاوت است. در ماده 1 قانون امور حسبی آمده «امور حسبی اموری است که دادگاه ها مکلفند نسبت به آن امور اقدام نموده و تصمیمی اتخاذ نمایند بدون اینکه رسیدگی به آن ها متوقف بر وقوع اختلاف و منازعه بین اشخاص و  اقامه دعوا از طرف آنها باشد» پس اگر بخواهیم به زبان ساده آنرا توصیف کنیم امور حسب به اموری اطلاق می شود که در آنها دادگاه ها مکلف به رسیدگی هستند، بدون آنکه اختلاف و دعوایی میان طرفین وجود داشته باشد. برای فهم بهتر تصور کنید که شخصی به شما توهین نموده و شما با کمک مدارک خود قصد دارید تا علیه وی اقامه دعوی کنید. محاکم کیفری فقط در یک صورت به این جرم رسیدگی خواهند نمود و آن هم در حالتی است که خود شما نزد آنها اقامه دعوی کنید، وگرنه قوه قضاییه به تعقیب فرد توهین کننده و رسیدگی اقدام نخواهند کرد. از همین رو باید بگوییم که توهین به اشخاص عادی یک فعل مجرمانه است که جزو امور حسبی محسوب نخواهد شد. پس دقیقاٌ امور حسبی چه مصادیقی را در بر می گیرد؟

امور حسبی به احوال شخصیه مربوط می شود که شامل مصادیقی چون قیمومیت، ترکه میت، غائب مفقودالاثر، محجورین و موارد مرتبط با آن خواهد شد. در نظام حقوقی ایران چهار دسته از مراحع حق دخالت در امور حسبی را دارند که شامل دادسراها، شوراهای خل اختلاف، دادگاه های خانواده، و دادگاه های عمومی حقوقی است. البته لازم به ذکر است که با توجه به تاسیس مجتمع قضایی امور حسبی، مرجعی شناسایی شده تا اختصاصاً به این امور رسیدگی کند. چنانچه قصد اطلاع بیشتر از این امور را دارید می توانید به متن خود این قانون با نام قانون امور حسبی مراجعه نمایید. اما اگر خودتان درگیر یک مسأله حقوقی شده اید که با امور حسبی ارتباط دارد، می توانید با مراجعه و یا تماس با موسسه حقوقی عدالت گستران سلوک، از کادر وکلای خبره این مجموعه برای راهنمایی بیشتر استفاده کنید.

موفق و پیروز باشید.